Ngay sau thất bại pháp lý tại tòa án liên quan đến quyền tiếp cận tổng thống của hãng tin Associated Press, Nhà Trắng vào thứ Ba đã ban hành một chính sách truyền thông mới, cấm các cơ quan truyền thông tiếp cận ông Donald Trump đối với các bản tin mang tính toàn cầu, đánh dấu nỗ lực mới nhất của chính quyền đương nhiệm nhằm kiểm soát việc đưa tin về hoạt động của họ.

Hành động này sẽ ngăn AP và các dịch vụ tin tức khác tiếp cận hàng tỷ người đọc thông qua hàng nghìn cơ quan báo chí. Việc này xảy ra sau khi một thẩm phán nói rằng Nhà Trắng đã vi phạm quyền tự do ngôn luận của tổ chức đó khi cấm họ vì không đồng ý với việc hãng tin quyết định không đổi tên Vịnh Mexico.

Theo những người đã xem kế hoạch, Nhà Trắng đang soạn thảo chính sách mới về việc đưa tin cho các không gian đặc biệt như Phòng Bầu dục và máy bay Không lực Một. Chính sách này sẽ cho phép thư ký báo chí Karoline Leavitt có quyền quyết định cuối cùng về việc ai được hỏi sếp của cô ấy.

Phủ Tổng thống Hoa Kỳ đã giữ thái độ im lặng trước các cuộc liên lạc yêu cầu bình luận vào tối thứ Ba.

Một thẩm phán liên bang đã ra phán quyết vào tuần trước rằng Nhà Trắng đã xử phạt một cách không chính đáng hãng thông tấn AP do việc hãng này kiên quyết không đổi tên Vịnh Mexico, thông qua việc cản trở phóng viên và nhiếp ảnh gia của hãng tham gia đưa tin về các sự kiện.

Một ngày sau khi công khai phủ nhận phán quyết của McFadden và kiên quyết duy trì lệnh cấm đối với AP trong bối cảnh Tổng thống Trump tiếp đón Tổng thống El Salvador Nayib Bukele và họp báo tại Phòng Bầu dục, Nhà Trắng đã thông báo về một quy định mới áp dụng cho một số nhà báo được lựa chọn.

Trong nhiều năm, Hiệp hội Phóng viên Nhà Trắng đã đảm nhiệm việc quản lý nhóm phóng viên được tiếp cận các sự kiện có giới hạn về không gian, và mỗi lần đều bao gồm các nhà báo từ các hãng tin tức như AP, Reuters và Bloomberg. Một phóng viên báo in cũng được cấp quyền tiếp cận, được chọn theo lượt từ hơn 30 cơ quan truyền thông.

Nhà Trắng hiện thông báo về việc sáp nhập ba dịch vụ tin tức cùng các phóng viên báo in vào hai vị trí, đồng nghĩa với việc khoảng ba mươi phóng viên sẽ luân phiên đảm nhận hai vị trí thường xuyên. Các dịch vụ tin tức này đóng vai trò cung cấp bản tin và biên soạn các câu chuyện được phổ biến rộng rãi tại nhiều địa điểm trên toàn quốc và thế giới.

Ngay cả trong bối cảnh luân phiên, Nhà Trắng khẳng định thư ký báo chí của Trump "sẽ bảo toàn quyền quyết định hàng ngày để xác lập thành phần của nhóm tin." Chính sách mới quy định các phóng viên cũng được phép tham gia "bất chấp lập trường về nội dung mà một cơ quan truyền thông thể hiện."

Trong một tuyên bố, Lauren Easton từ AP cho biết họ rất thất vọng vì Nhà Trắng đã không khôi phục quyền truy cập cho AP mà thay vào đó lại áp đặt các hạn chế cho tất cả các hãng tin.

Easton, người phát ngôn của AP, giải thích rằng "các dịch vụ tin tức của chúng tôi cung cấp nội dung từ hàng ngàn tổ chức báo chí trên toàn nước Mỹ và quốc tế," đồng thời nhấn mạnh "các báo cáo của chúng tôi là nguồn tin cho các ấn phẩm và kênh truyền hình địa phương trên khắp 50 tiểu bang, giúp họ truyền tải thông tin đến cộng đồng."

Easton khẳng định vào tối thứ Ba rằng các động thái của chính quyền đã liên tục phớt lờ quyền tự do ngôn luận thiết yếu của người Mỹ mà không phải chịu bất kỳ sự giám sát hay chế tài nào từ phía nhà nước.

Hiệp hội Phóng viên Nhà Trắng, một tổ chức độc lập, khẳng định sự kiên quyết của chính quyền trong việc duy trì quyền quyết định về việc ai có quyền đưa tin về tổng thống cho thấy sự thiếu thiện chí trong việc cam kết sẽ không tiếp tục "phân biệt đối xử dựa trên quan điểm."

Eugene Daniels, chủ tịch hiệp hội, lập luận rằng chính phủ không nên nắm giữ quyền lực kiểm soát các phương tiện truyền thông độc lập đưa tin về hoạt động của họ.

Dưới sự điều hành của Leavitt, Nhà Trắng đã mở rộng quyền tiếp cận cho các cơ quan báo chí có xu hướng ủng hộ Trump, một thực tế được minh chứng rõ nét vào thứ Ba vừa qua, khi phóng viên đầu tiên mà Leavitt trao đổi trong một cuộc họp báo đã đưa ra hai câu hỏi cùng lúc bày tỏ sự tán dương đối với các chính sách của Trump.

Trong buổi họp báo tại Văn phòng Oval vào thứ Hai, Tổng thống Trump thể hiện sự bức xúc trước những chất vấn sắc bén của phóng viên Kaitlan Collins từ CNN, xoay quanh vụ trục xuất một cá nhân đến nhà tù ở El Salvador. Đỉnh điểm của sự căng thẳng là cáo buộc thẳng thừng của ông Trump rằng CNN "thù ghét đất nước chúng ta". Ông đặc biệt nhấn mạnh sự đối lập giữa tính chất công kích trong câu hỏi của bà Collins và câu hỏi mang tính trung lập hơn từ một phóng viên khác.

Bất chấp những khoảnh khắc căng thẳng không thể tránh khỏi, Trump đã chủ động tạo điều kiện cho báo chí tiếp cận hơn so với người tiền nhiệm, cựu Tổng thống Joe Biden. Những sự kiện được tổ chức trong các không gian thân mật, đặc biệt là tại Văn phòng Oval, là địa điểm ưa thích của ông để truyền đạt thông điệp, điều này càng làm tăng thêm ý nghĩa và tác động của chính sách truy cập thông tin mới.

Chính sách mới ban hành hôm thứ Ba không hề nhắc đến quyền tiếp cận thông tin đối với giới nhiếp ảnh. Tại một phiên xử trước đó về vụ kiện do AP khởi xướng, trưởng nhiếp ảnh gia Nhà Trắng Evan Vucci, cùng phóng viên Zeke Miller đã cung cấp lời khai về những tác động tiêu cực mà lệnh cấm đã gây ra đối với hoạt động của hãng tin này, vốn được xây dựng dựa trên khả năng cung cấp thông tin và hình ảnh nhanh chóng đến khách hàng.

Tranh chấp phát sinh từ quyết định của AP không tuân thủ sắc lệnh hành pháp của tổng thống liên quan đến việc đổi tên Vịnh Mexico, mặc dù phong cách viết của AP đã ghi nhận nguyện vọng của Trump rằng nó được gọi là Vịnh Mỹ. McFadden tán thành lập luận của AP rằng chính phủ không thể trừng phạt hãng tin này vì những phát ngôn của họ — vì hành vi thực thi quyền tự do ngôn luận của mình.

Nhà Trắng khẳng định quyền tiếp cận báo chí đối với tổng thống là một đặc quyền được quản lý, không phải một quyền bất khả xâm phạm, tương tự như việc họ chọn lựa người được Trump phỏng vấn riêng. Trong các tài liệu pháp lý đệ trình cuối tuần trước, các luật sư của ông tuyên bố rằng bất chấp phán quyết của McFadden, kỷ nguyên tiếp cận không giới hạn của AP tới các sự kiện công khai của tổng thống đã kết thúc.

Chính quyền lý luận: "Tại Hoa Kỳ, không có cơ quan tin tức nào khác từng được hưởng mức độ quyền tiếp cận bảo đảm như Associated Press (AP) trước đây. AP có lẽ đã quen với vị thế đặc quyền này, song Hiến pháp không đảm bảo rằng đặc quyền đó sẽ tồn tại vô thời hạn."

Chính quyền đã kháng cáo phán quyết của McFadden, và dự kiến sẽ trình bày lập luận tại tòa phúc thẩm vào thứ Năm rằng phán quyết cần được hoãn lại cho đến khi các vấn đề cốt lõi của vụ án được giải quyết triệt để, có thể là bởi Tòa án Tối cao Hoa Kỳ.

Trong vòng hai tháng vừa qua, quyền tiếp cận các buổi họp báo của Leavitt dành cho thông tấn xã AP vẫn chưa bị chính quyền hạn chế. Tuy nhiên, quyền tham dự các sự kiện tại Phòng Đông đã bị cấm đối với phóng viên AP mang thẻ Nhà Trắng, cho đến thứ Ba vừa rồi, khi một phóng viên cuối cùng cũng được phép tham gia một sự kiện liên quan đến đội bóng bầu dục Hải quân.