Theo công bố chính thức vào thứ Tư, nền kinh tế Trung Quốc đã ghi nhận mức tăng trưởng hàng năm 5,4% trong quý đầu tiên, được củng cố bởi động lực xuất khẩu mạnh mẽ, trước khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump bất ngờ áp đặt các biện pháp thuế quan leo thang đối với hàng hóa Trung Quốc.

Trong bối cảnh chiến tranh thương mại phủ bóng lên triển vọng kinh tế, giới phân tích nhận định nền kinh tế lớn thứ hai toàn cầu sẽ chứng kiến một sự sụt giảm đáng kể trong những tháng tới, khi các biện pháp thuế quan áp mức 145% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc phát huy hiệu lực. Đáp trả hành động của Hoa Kỳ, Bắc Kinh đã áp đặt thuế 125% lên hàng hóa xuất khẩu từ Mỹ, đồng thời củng cố cam kết duy trì sự cởi mở của thị trường nội địa đối với thương mại và đầu tư.

Trong tuần này, trong khuôn khổ chuyến công du tới một số quốc gia châu Á, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhất quán bảo vệ quan điểm ủng hộ thương mại tự do, đồng thời khẳng định vai trò của Trung Quốc như một nhân tố ổn định không thể lay chuyển giữa bối cảnh địa chính trị đầy biến động.

Trong bối cảnh chuyến công du khu vực của Tập Cận Bình tới Việt Nam, Malaysia và Campuchia, Hoa Kỳ đã triển khai một chuyến đi song hành của ông Sean O'Neill, một quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao, nhằm củng cố quan hệ tại các điểm nút chiến lược như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh của Việt Nam, Siem Reap của Campuchia, và Tokyo.

Tại các hội chợ thương mại, Trung Quốc đã tái khẳng định trọng tâm chiến lược của mình vào việc thúc đẩy quan hệ thương mại song phương với các quốc gia khác ngoài Hoa Kỳ, nhằm phô trương quy mô thị trường nội địa khổng lồ cũng như năng lực sản xuất cạnh tranh vô song, qua đó củng cố vị thế là cường quốc sản xuất hàng đầu toàn cầu.

Với động lực xuất khẩu đóng vai trò then chốt, nền kinh tế Trung Quốc đã đạt mức tăng trưởng 5% trong năm 2024, một thành tựu hoàn toàn tương đồng với chỉ tiêu tăng trưởng chính thức đã được đề ra cho giai đoạn này.

Theo lời phát ngôn viên Cục Thống kê Quốc gia, ông Sheng Laiyun, phát biểu với giới báo chí, trong khung thời gian ngắn hạn, các sắc thuế này sẽ tạo ra một sức ép đáng kể đối với nền kinh tế Trung Quốc; tuy nhiên, chúng sẽ không đủ sức làm xói mòn động lực tăng trưởng dài hạn của quốc gia này, đồng thời ông cũng nhấn mạnh rằng tỷ trọng xuất khẩu của Trung Quốc sang Hoa Kỳ đã sụt giảm xuống mức dưới 15% tổng kim ngạch xuất khẩu, một sự thoái lui đáng kể so với con số trên 19% được ghi nhận cách đây nửa thập kỷ.

Ông Sheng quả quyết rằng nền kinh tế Trung Quốc, với nền tảng vững chắc, khả năng phục hồi đáng nể và tiềm năng tăng trưởng vô song, hoàn toàn đủ sức đương đầu với mọi biến động ngoại cảnh và hiện thực hóa các mục tiêu phát triển đã hoạch định, thể hiện sự tự tin và niềm tin mãnh liệt.

Theo số liệu thống kê hàng quý, tăng trưởng kinh tế trong quý I (từ tháng 1 đến tháng 3) chỉ đạt 1,2%, cho thấy sự giảm tốc đáng kể so với mức 1,6% được ghi nhận trong quý IV năm 2024.

Kim ngạch xuất khẩu của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, tăng trưởng ngoạn mục hơn 12% so với cùng kỳ năm trước trong tháng 3, và gần 6% tính theo đồng đô la Mỹ trong quý đầu tiên, do các doanh nghiệp gấp rút đẩy mạnh giao thương để né tránh rào cản thuế quan do chính quyền Tổng thống Trump áp đặt, đã góp phần duy trì đà tăng trưởng mạnh mẽ của lĩnh vực chế tạo trong những tháng vừa qua.

Stephen Innes thuộc SPI Asset Management, trong một bình luận sắc sảo, đã lý giải rằng phần lớn diễn biến này đã nảy sinh từ sớm, được kích hoạt bởi hàng loạt động thái phòng ngừa được triển khai trước khi thuế quan của Mỹ leo thang và một đợt tích trữ hàng hóa quy mô lớn tại Mỹ khi các nhà nhập khẩu nôn nóng tìm cách đi trước đón đầu.

Trong quý cuối, sản xuất công nghiệp đã chứng kiến mức tăng trưởng đáng kể 6,5% so với cùng kỳ năm trước, được thúc đẩy mạnh mẽ bởi sự bứt phá gần 11% trong sản lượng của ngành sản xuất thiết bị.

Đà tăng trưởng đột phá được ghi nhận ở các lĩnh vực công nghệ tiên phong, đặc biệt là ngành sản xuất phương tiện giao thông sử dụng năng lượng sạch như xe điện chạy pin và xe hybrid, với mức tăng trưởng phi mã 45,4% so với cùng kỳ năm trước; sản lượng máy in 3D tăng trưởng tiệm cận 45% và robot công nghiệp tăng trưởng vượt bậc 26%.

Mặc dù đạt tốc độ tăng trưởng vượt trội so với chuẩn mực toàn cầu, nền kinh tế Trung Quốc vẫn đang chật vật tái thiết động lực tăng trưởng kể từ đại dịch COVID-19, trong bối cảnh thị trường bất động sản lao dốc đã làm trầm trọng thêm tình trạng thất nghiệp, dẫn đến tâm lý thắt chặt chi tiêu lan rộng trong dân chúng.

Sự sụt giảm 0,1% của chỉ số giá tiêu dùng trong quý đầu tiên là minh chứng cho sự mất cân bằng cung cầu trầm trọng trên nhiều lĩnh vực, trong khi đầu tư vào bất động sản vẫn tiếp tục suy yếu, ghi nhận mức giảm gần 10% so với cùng kỳ năm trước, bất chấp những động thái quyết liệt của chính phủ nhằm thúc đẩy dòng chảy tín dụng nhà ở.

Cuộc khủng hoảng thuế quan hiện hữu đang lờm chởm như một đòn giáng trí mạng khác giữa lúc Bắc Kinh miệt mài tranh thủ thu hút đầu tư, gia tăng tuyển dụng, đồng thời dốc sức thuyết phục người tiêu dùng nội địa nới lỏng hầu bao.

Quan điểm của giới kinh tế, bất kể thuộc khu vực tư nhân hay công, về những hệ lụy tiềm tàng vẫn hết sức dè dặt, trước sự biến thiên không ngừng trong lập trường của Trump đối với những chi tiết cấu thành cuộc chiến thương mại mà ông khởi xướng.

Trong bối cảnh những diễn biến phức tạp và liên tiếp trong vòng hai tuần lễ vừa qua, việc tiên lượng quỹ đạo thuế quan giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đang trở thành một thách thức cực kỳ nan giải, như được nêu bật trong báo cáo của Tao Wang và đội ngũ chuyên gia kinh tế tại UBS.

Bất chấp những biến động khó lường trên thị trường toàn cầu, Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Phát triển Châu Á vẫn kiên định với những dự báo đầy triển vọng, ước tính mức tăng trưởng sẽ đạt khoảng 4,6% trong niên độ tài chính này.

Kể từ khi lên nắm quyền, chính quyền Trump đã phát động một cuộc chiến thương mại leo thang với Trung Quốc, khởi đầu bằng việc áp đặt mức thuế 10% lên hàng nhập khẩu, sau đó nâng lên 20%, và đỉnh điểm là mức thuế 145% hiện hành đánh vào phần lớn các mặt hàng xuất khẩu của Trung Quốc vào thị trường Hoa Kỳ.

UBS postulates that, should the prevailing tariffs persist, China's exports to the United States could potentially contract by as much as two-thirds in the ensuing months, precipitating a 10% diminution in the dollar value of its global exports. Concurrently, UBS has revised its projection for this year's economic expansion downward to 3.4% from its prior estimate of 4%, and anticipates a further deceleration in the growth trajectory to 3% by the advent of 2026.

Trong suốt tam cá nguyệt vừa qua, Trung Quốc đã đẩy mạnh các biện pháp nhằm thúc đẩy tiêu thụ nội địa và đầu tư tư nhân, thông qua việc gia tăng trợ cấp cho các chương trình mua sắm thay thế phương tiện và thiết bị gia dụng, song song với việc bơm nguồn vốn bổ sung vào lĩnh vực bất động sản và các ngành công nghiệp đang đối diện tình trạng thiếu hụt vốn.